Hoe formatteer je een harde schijf?

Door je harde schijf te formatteren maak je een nieuwe inhoudsopgave aan. Je computer beschouwt de schijf dan als leeg, waardoor je er weer nieuwe bestanden op kwijt kunt. Je bestanden zijn echter niet volledig verwijderd. Dit betekent dat je de bestanden van een geformatteerde harde schijf nog kunt herstellen, maar dat wil je voorkomen. Zodra je nieuwe bestanden op de harde schijf zet worden ze overschreven en zijn ze definitief verwijderd.

In het kort:

1. Open de bestandsverkenner en zoek aan de linkerkant naar de harde schijf die je wil formatteren.
2. Klik met je rechtermuisknop op de harde schijf en selecteer ‘Formatteren’.
3. Voer een naam in voor de schijf.
4. Kies onder het bestandssysteem ‘NTFS’.
5. Kies onder de clustergrootte de standaard optie.
6. Haal het vinkje weg bij ‘snel formatteren’.
7. Selecteer ‘OK’.

De instellingen die je hierboven ziet staan zijn optioneel en kun je zelf bepalen. Desalniettemin zijn dit veelgebruikte instellingen. In een ander artikel ben ik uitgebreid ingegaan op deze instellingen: hoe formatteer je een USB? Ook later dit artikel neem ik alle instellingen kort met je door.

Maak je gebruik van een SSD schijf? Lees dan hoe je een SSD schijf kunt formatteren.

Harde schijf formatteren op Windows

Er zijn verschillende manieren waarop je een harde schijf kunt formatteren, maar uiteindelijk komt het op hetzelfde neer. Hieronder geef ik een duidelijk en uitgebreid stappenplan waarmee je je schijf op je computer leeg kunt maken. Je kunt de stappen volgen met Windows 11, Windows 10, Windows 7, Windows Vista en Windows XP. Later ga ik verder in op het formatteren op Mac.

Maak je gebruik van een externe harde schijf, sluit deze dan eerst aan op je Windows computer zodra je van plan bent om hem te formatteren. Je kunt een externe harde schijf ook formatteren op andere besturingssystemen, zoals Mac. Hier kom ik later dit artikel op terug.

Stap 1: open schijfbeheer door met je rechtermuisknop op het Windowsteken te klikken. Klik vervolgens op ‘Schijfbeheer’ die hiertussen staat. Een andere manier om schijfbeheer te openen is door diskmgmt.msc in te typen in het zoekbalk van Windows.

Stap 2: nadat schijfbeheer is geopend zoek je in de lijst de schijf die je wil formatteren. Je kan eventueel de schijf openen om er zeker van te zijn dat je de juiste inhoud wist. Let ook op de opslagruimte om te kijken hoeveel GB/MB je verwijdert. Geef je harde schijf zo nodig een naam zodat je hem beter kunt herkennen.

Als je de schijf niet in de lijst ziet staan of als er staat dat je hem moet initialiseren, dan betekent dit waarschijnlijk dat de schijf nieuw is en nog niet is geportioneerd. Je ziet bijvoorbeeld een melding dat je je schijf moet initialiseren. Zo kan je toegang krijgen tot het beheer van de schijf.

Stap 3: nu je de juiste schijf hebt gevonden klik je er met je rechtermuisknop op en selecteer je ‘formatteren’. Dit is een goed moment om nogmaals te controleren dat je de juiste schijf gaat formatteren. Je wil natuurlijk voorkomen dat je de verkeerde schijf leegmaakt. Het kan ook geen kwaad om te kijken of de letter die bij de schijf in de verkenner staat overeenkomt met de letter in het schijfbeheer. Eenmaal geformatteerd zijn de gegevens voor de meeste mensen verwijderd en niet meer te herstellen.   

Het is goed om te weten dat je je C-schijf niet kunt formatteren. Dit komt omdat Windows is geïnstalleerd op deze schijf. De optie om je schijf te formatteren staat dan ook niet ingeschakeld voor de schijf met Windows erop.

Stap 4: nadat je op ‘formatteren’ hebt geklikt krijg je een menu te zien waar je de instellingen kunt aanpassen. De eerste instelling die we gaan behandelen is het volumelabel. Dit is in feite een naam die aan de harde schijf wordt gegeven. Voer in het tekstvlak de naam die je aan de schijf wil geven. Als de harde schijf al een goede naam had hoef je deze natuurlijk niet te veranderen. Het stationsletter kun je ook veranderen, maar dat kan eenvoudig na het formatteren gedaan worden.

Stap 5: het volgende wat je kunt instellen is het bestandssysteem. NTFS is het meest recente beschikbare besturingssysteem en is een goede keuze.

Stap 6: bij deze stap moeten we de clustergrootte gaan bepalen. Je kunt gewoon de standaard clustergrootte instellen. In dit geval zal de beste clustergrootte worden bepaald op basis van de grootte van je harde schijf. Het is niet gebruikelijk om een aangepaste clustergrootte in te stellen bij het formatteren, maar het is wel mogelijk.    

Stap 7: dan zijn we aangekomen bij het vinkje die je kunt aankruisen voor het ‘Snelformatteren’. Windows selecteert dit vakje automatisch, wat betekent dat je Snelformatteren hebt ingeschakeld. Ik raad je aan om dit uit te schakelen, zodat standaard formatteren wordt uitgevoerd.

Een harde schijf bestaat uit verschillende delen, die ook wel sectoren worden genoemd. Deze sectoren worden gecontroleerd op fouten en overschreven met een nul. Deze procedure zorgt ervoor dat je harde schijf werkt zoals verwacht. Dit betekent dat elke sector een betrouwbare plaats is om gegevens op te slaan.

Zodra je je harde schijf snel gaat formatteren wordt het zoeken naar slechte sectoren en het opschonen van basisgegevens volledig overgeslagen. Windows gaat er dan vanuit dat de harde schijf vrij is van fouten. Het voordeel is echter dat snel formatteren een stuk sneller is, maar dat spreekt voor zich. Uiteindelijk kun je zelf kiezen of je snel formatteren wel of niet gebruikt. In beide gevallen wordt de harde schijf gewoon geformatteerd.  

Stap 8: de laatste optie die je hebt is de instelling bestands- en mapcompressie inschakelen. Dit is een optie die standaard niet is aangevinkt. Ik raad je ook aan om dit niet aan te vinken. Met de functie bestands- en mapcompressie kunt u bestanden of mappen kiezen die je direct wil comprimeren en decomprimeren. Hierdoor kan je aanzienlijk veel ruimte besparen op je harde schijf. Dit kan echter negatief van invloed zijn op de prestaties, waardoor je dagelijkse Windows-gebruik langzamer is.

Bestands- en mapcompressie heeft niet zoveel zin in deze wereld met de huidige goedkope en grote harde schijven.  In de meeste gevallen is een moderne computer met een grote harde schijf beter af als je de compressie uitschakelt. Hierdoor verbeter je de verwerkingskracht en sla je de ruimtebesparing op de harde schijf over.

Stap 9: controleer of je tevreden bent met de instellingen die je hebt geselecteerd en klik vervolgens op ‘OK’. In het kort zijn dit de instellingen die ik je aanbeveel:

1. Volumelabel: [zelf gekozen naam]
2. Besturingssysteem: NTFS
3. Clustergrootte: Standaard
4. Snelformatteren: niet selecteren
5. Bestands- en mapcompressie: niet selecteren

Stap 10: Windows laat je meestal wel weten dat je iets van schade kunt aanrichten zodra je het uitvoert. Het formatteren van je harde schijf is hier geen uitzondering op. Vandaar dat je een waarschuwingsbericht krijgt voordat je de schijf formatteert. Bevestig je keuze door op ‘OK’ te klikken. Zoals de waarschuwing aangeeft worden al je gegevens van de schijf gewist. Zodra het formatteren begint is er geen weg meer terug. Je kunt het ook niet halverwege stopzetten.

Stap 11: het formatteren kan beginnen. Als je je harde schijf via schijfbeheer formatteert kun je de progressie bijhouden onder het kolom ‘Status’. In percentages wordt aangegeven hoever het formatteringsproces is. Heb je snel formatteren ingesteld, dan zal het proces enkele seconden duren. Heb je standaard formatteren ingesteld, dan hangt de snelheid voornamelijk af van de grote harde schijf. Na het formatteren zie je bij de status als het goed is ‘healthy’ staan, wat betekent dat het formatteren is voltooid.

Harde schijf formatteren op Mac

Hieronder laat ik je in een paar stappen zien hoe je een harde schijf op je Mac formatteert. Je hebt hierbij de keus om rekening te houden met de compatibiliteit van Windows. Het formatteren van een (externe) harde schijf naar een ander besturingssysteem kan ervoor zorgen dat de schijf door zowel Windows als Mac wordt ondersteund.

Windows gebruikt, zoals hierboven als was aangegeven, vaak NTFS. Mac OS daarentegen gebruikt HFS en die kun je niet met elkaar gebruiken. Door de harde schijf naar exFAT te formatteren kan dit echter wel, aangezien zowel Windows als Mac dit besturingssysteem ondersteunt.

Een harde schijf op je Mac formateren doe je als volgt:

1. Gebruik je een externe harde schijf, sluit deze dan aan op je Macbook. Gebruik je een harde schijf met een USB-aansluiting en weet je niet hoe je deze aansluit, doe lees dan dit artikel: USB op Macbook aansluiten 
2. Open het schijfhulpprogramma. De meest eenvoudige manier om dit te doen is door de CMD en de spatiebalk tegelijkertijd in te drukken. Vervolgens kun je ‘schijfhulpprogramma’ intypen in de zoekbalk om het programma te vinden.
3. Selecteer de schijf die je wil formatteren. Zorg dat je zeker weet dat dit de juiste is.
4. Klik op ‘Wissen’. In de stappen 5 tot en met 11 ga ik verder in op de Time Machine van Mac. Dit is een functie binnen je Macbook waarmee je een backup kunt maken van je bestanden. Mocht je dit niet willen gebruiken, ga dan door naar stap 12.
5. Geef de harde schijf een beschrijvende naam en laat de standaardinstellingen staan: OS X uitgebreid formaat en GUID-partitiemap. Hiermee wordt de schijf geformatteerd in het HFS+-bestandstype van OS X, waardoor het wordt ondersteunt door de Time Machine.  
6. Klik op ‘Wissen’ en OS X zal de schijf formatteren.
7. Klik met de schijf geselecteerd in het schijfhulpprogramma op partitie.
8. Geef vervolgens aan hoeveel ruimte je wil reserveren voor Time Machine. Zo kan je de Time Machine-partitie verkleinen naar 128 GB in plaats van dat Time Machine alle ruimte van je harde schijf in beslag neemt.
9. Klik op ‘toepassen’.
10. Selecteer de nieuwe naamloze partitie zodat je deze kunnen formatteren als exFAT. Dit is uiteraard optioneel, aangezien je bijvoorbeeld ook het bestandstype HFS+ kunt gebruiken. Dit bestandstype kan je echter niet gebruiken op Windows, waardoor je je externe harde schijf beperkt tot Mac.
11. Klik op ‘Wissen’.
12. Geef de partitie een naam en selecteer exFAT (optioneel) als formaat. Naast exFAT is FAT32 ook nog een optie. Dit bestandstype heeft echter een maximale bestandsgrootte van 4 GB.  Dit is minder dan exFAT.
13. Klik op ‘Wissen’ om het formatteren te voltooien.