Hoe ontwikkelt cybercriminaliteit zich in Nederland anno 2021?
Cybercriminaliteit is een veelbesproken probleem van de afgelopen jaren. Het is een relatief nieuw maatschappelijk probleem wat een uitdaging vormt voor de politie. Zolang je internet gebruikt kan iedereen er last van krijgen. Techtiek onderzoekt hoe het gesteld is met de online criminaliteit in Nederland en nog belangrijker; de mate waarin dit zich ontwikkelt door de jaren heen. Meerdere datasets van het CBS (waaronder de veiligheidsmonitor) en de Politie zijn geanalyseerd. Dit houdt onder andere in dat verschillende datasets met elkaar zijn vergeleken en zijn vergeleken met voorgaande jaren. Er wordt voornamelijk gekeken naar het afgelopen jaar 2021, wat wordt vergeleken met de voorgaande jaren. Het gaat hierbij om de meest recente data van 2012 t/m 2021.
Cybercriminaliteit is een vorm van criminaliteit waarbij ICT wordt gebruikt als middel en doelwit. Andere benamingen hiervoor zijn computercriminaliteit, cybercrime en online criminaliteit. Het is een steeds belangrijker onderdeel van de veiligheid in Nederland. Het komt voor in veel verschillende vormen, zoals een virus, malware, phishing, ramsomware, Botnet, identiteitsfraude, DDoS-aanvallen en hacking. Deze delicten en incidenten vinden plaats via het internet, e-mail of via een app. De data vermeld in dit onderzoek richt zich op strafbare en niet-strafbare feiten in de sfeer van oplichting en fraude, computervredebreuk en incidenten in de interpersoonlijke sfeer. Bij incidenten in de interpersoonlijke sfeer moet je denken aan niet starfbare feiten, zoals pesten, stalken en shamesexting.
Data op zowel landelijk als regionaal niveau is verzameld. De ontwikkeling van cybercriminaliteit wordt vergeleken per provincie en gemeente. Ook wordt gekeken naar de leeftijd die het meeste last heeft van online criminaliteit. Op die manier kunnen de belangrijkste demografische eigenschappen van de slachtoffers in kaart gebracht worden. Naast de slachtoffers wordt er ook gekeken naar de daders die de online wereld onveilig maken. De data wordt vergeleken met de voorgaande jaren en duidelijk in een grafiek weergegeven. We leggen de cijfers van de Politie en de data van het CBS naast elkaar om op basis hiervan conclusies te trekken.
In dit onderzoek worden er mogelijk enkele termen gebruikt die niet bij iedereen bekend zijn. Raadpleeg in dit geval de begrippenlijst onderaan deze pagina.
Ontwikkeling van cybercriminaliteit in Nederland
De Politie heeft in de afgelopen 10 jaar alle misdrijven van cybercriminaliteit bijgehouden. In 2021 waren dit in totaal 14.168 meldingen. Een jaar geleden (2020), zijn er in totaal 10.823 meldingen geregistreerd. Dit houdt in dat de cybercriminaliteit in Nederland vergeleken 1 jaar geleden met 31% is gestegen. In de tabel hieronder zijn de cijfers van 2012 t/m 2021 naast elkaar gezet. In de tabel staan het aantal online misdrijven, de procentuele verandering t.o.v. het voorgaande jaar en het gemiddelde aantal misdrijven per dag van Nederland.
Aan de hand van de bovenstaande gegevens kunnen we concluderen dat de cybercriminaliteit in Nederland blijft stijgen. In 2021 is de online criminaliteit echter minder snel gestegen dan in 2020. Mogelijk is de snelle stijging in 2020 te verwijten aan de coronapandemie die begin 2020 in Nederland kwam. In 2019 was echter ook een snelle stijging van 66%, wat beduidend hoger is dan de procentuele stijging in 2021. Alhoewel de cybercriminaliteit ook het afgelopen jaar weer is toegenomen, kunnen we concluderen dat de stijging ietwat geremd is.
Verder kunnen we uit de veiligheidsmonitor van het CBS concluderen hoeveel procent van de bevolking slachtoffer is, welke om de 2 jaar wordt gepubliceerd. Hierbij is niet alleen gekeken naar misdrijven, maar ook naar niet-strafbare feiten. Uit de meest recente data blijkt dat 17% van de Nederlandse bevolking in 2021 slachtoffer is geweest van één of meer online delicten of incidenten.
Ook uit deze gegevens blijkt dat de online misdrijven en incidenten toenemen. De meeste mensen krijgen te maken met online fraude, maar ook hacken vormt een groot probleem. In de tabel hieronder zie je welke soort cybercriminaliteit het meest voorkomt in 2021.
Sinds 2012 is aankoopfraude het meest toegenomen. Daarna volgt verkoopfraude en online pesten. Het percentage slachtoffers van hacken is vrij stabiel gebleven en slachtoffers van identiteitsfraude komen steeds minder voor. De laatste jaren is echter een kleine stijging te zien wat betreft identiteitsfraude.
Ontwikkeling van cybercriminaliteit per provincie
Cybercriminaliteit komt lang niet overal in dezelfde mate voor. Dat er landelijk een stijging is in cybercriminaliteit, wil niet zeggen dat die stijging overal evengoed zichtbaar is. Er zijn dan ook grote verschillen te zien op provinciaal niveau. In de kaart hieronder kan je zien hoeveel aangiftes en misdrijven van cybercriminaliteit er zijn geregistreerd per provincie anno 2021.
In de tabel hieronder kan je zien hoeveel aangiftes en misdrijven van cybercriminaliteit er zijn geregistreerd per provincie anno 2021.
We kunnen concluderen dat Noord-Holland de provincie is met de meeste cybercriminaliteit. Niet alleen in 2021, maar ook in 2020 was dit het geval. De provincie hoort echter niet tot de provincies die het hardst is gestegen. De online criminaliteit stijgt in Gelderland en Utrecht bij uitstek het hardst. Zuid-Holland, Zeeland en Friesland blijven echter gelijk of dalen zelfs een beetje. Als we kijken naar de periode 2012 tot 2021, dan zien we een stijgende trend bij alle provincies
Ontwikkeling van cybercriminaliteit per gemeente
Er is ook data geanalyseerd per gemeente. De gemeentes met de meest gemelde cybermisdrijven zijn uiteraard de grote steden, zoals Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Tilburg. Alhoewel er een aantal gemeentes zijn die in het afgelopen jaar zijn gedaald in online criminaliteit, kennen de meeste gemeentes een stijging. Het is echter interessant om te meten welke gemeentes het hardst stijgen. In de kaart hieronder kan je zien hoeveel aangiftes en misdrijven van cybercriminaliteit er zijn geregistreerd in 2021 per gemeente.
In de tabel hieronder zie je de gemeentes waarbij cybercriminaliteit het hardst is gestegen anno 2021. Ook staat er hoeveel aangiftes en meldingen er zijn gedaan binnen die gemeente van het jaar 2020 en 2021.
Scherpenzeel is de gemeente waar de online criminaliteit in 2021 het hardst is gestegen. Vlak daarachter volgt Bunschoten. Er zijn echter ook genoeg gemeentes waarbij het gelijk is gebleven of is gedaald. Over de periode 2012 tot 2021 kan je echter bij elke gemeente wel een kleine stijging zien.
Ontwikkeling van cybercriminaliteit naar leeftijd
Niet elke leeftijdscategorie heeft evenveel last van online criminaliteit. Het slachtofferschap op dit gebied varieert dan ook naar leeftijd. Door naar de leeftijd te kijken kunnen we een beter beeld krijgen van de slachtoffergroep. Uit de cijfers kunnen we concluderen dat jongeren meer last hebben van cybercriminaliteit dan ouderen. 20% van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar heeft last van online criminaliteit. De kleinste groep zijn 65-plussers, waarvan slechts 12% slachtoffer is. Hoe jonger je bent, hoe meer je te maken krijgt met online criminaliteit. De tabel hieronder laat zien hoeveel procent van elke leeftijdsgroep last heeft van cybercrime.
Online bedreiging, intimidatie en hacken komt het meeste voor bij jongeren tussen de 15 en 25 jaar. Fraude in het betalingsverkeer krijgen voornamelijk 25- tot 65-jarigen mee te maken. Phishing komt het meeste voor bij
Aantal meldingen en aangiftes van online criminaliteit
Het is goed om je te realiseren dat in dit onderzoek alleen alle gemeten data is gebruikt. Er zijn uiteraard genoeg mensen die online incidenten en misdrijven niet melden bij de politie. Dit kan vervolgens niet worden geregistreerd en er kunnen geen conclusies uit getrokken worden. De daadwerkelijke cijfers zullen daarom in de realiteit hoger zijn.
Van alle slachtoffers van cybercriminaliteit geeft 47% aan wat hen is overkomen. 19% heeft aangifte gedaan bij de politie. Of een online misdrijf wordt gemeld hangt af van het soort misdrijf. Fraude in het betalingsverkeer wordt door 77% van de slachtoffers gemeld. Slachtoffers van phishing doen het vaakste aangifte, namelijk 55%. Van online bedreigingen worden de minste meldingen gedaan en van hacken wordt het minst vaak aangifte gedaan. In de tabel hieronder zie je hoeveel procent van de slachtoffers aangifte of een melding heeft gedaan per soort cybercrime.
Daders van cybercriminaliteit
De daders van online criminaliteit zijn niet altijd even makkelijk te achterhalen. Hoe eenvoudig dit is hangt voornamelijk af van de soort cybercrime die er is gepleegd. Als het gaat om online bedreigingen met geweld, dan kent 38% van de slachtoffers de dader. Bij online pesten is dit een stuk eenvoudiger te achterhalen. Van alle slachtoffers van online pesten weet 59% direct te weten wie de dader is. Een derde van deze slachtoffers weet nog steeds niet wie de pesters zijn. In de tabel hieronder zie je hoeveel procent van de slachtoffers zijn/haar dader kent:
Gevolgen van cybercriminaliteit
Niet alle online criminaliteit heeft evenveel invloed op de slachtoffers. Het ene misdrijf heeft meer impact op iemands leven dan de ander. Maar liefst 18% van de slachtoffers geeft aan dat het online delict heeft geleid tot emotionele en psychische problemen en/of financiële problemen. Het gaat voornamelijk om emotionele en psychische problemen, waar 15% last van heeft. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door online bedreigingen en intimidatie, maar ook online oplichting, fraude en hacken is een belangrijke oorzaak. 7% had financiële problemen als gevolg. Deze problemen worden voornamelijk veroorzaakt door phishing. Hacken en aankoopfraude bezorgt mensen de minste problemen. In de tabel hieronder zie je hoeveel procent van de slachtoffers in 2021 emotionele en/of financiële problemen kreeg als gevolg van online criminaliteit.
Uit de bovenstaande tabel kunnen we concluderen dat online pesten het meeste impact heeft op iemands persoonlijke leven. Het zal hierbij voornamelijk gaan om emotionele problemen. Naast pesten scoort online stalken, shamsexting en phishing ook hoog.
Begrippenlijst
Shamesexting: het verspreiden van naaktfoto’s of -filmpjes.
Aankoopfraude: online producten en diensten worden niet geleverd terwijl ze wel betaald zijn.
Verkoopfraude: online goederen en diensten worden wel geleverd, maar de ontvanger betaalt er niet voor.
Hacken: iemand breekt in met kwade bedoelingen en zonder toestemming op een apparaat of account.
Online stalking: gedeeltelijk of voor een langere tijd online/via het internet het slachtoffer bespioneren, lastigvallen of berichten sturen.
Phishing: het gaat om alle vormen van oplichting waarbij de dader zich voordoet als iemand anders. De dader benadert via allerlei kanalen personen met als doel om geld te krijgen.
Identiteitsfraude: iemand maakt illegaal gebruik van de persoonsgegevens van het slachtoffer. Denk aan een kopie van een paspoort, ID-kaart, rijbewijs of gegevens van een online account.
Bronnen:
- CBS
- Politie
Laat ons weten wat je van het artikel vond. Heb je een vraag of opmerking? Neem dan contact met ons op.
