In eerste instantie zou je je kunnen afvragen waarom je een platenspeler moet afstellen. Het is immers geen muziekinstrument, maar een machine. Daar komt bij dat veel functies van je platenspeler automatisch zijn. Het is echter een analoog geluidssysteem, wat betekent dat de kwaliteit van het geluid afhankelijk is van het vermogen van de machine.
In het kort:
- Zet je platenspeler waterpas.
- Stel de volgkracht van je toonarm in tussen de 1.5 en 2 gram.
- Stel de anti-skatingwaarde op dezelfde waarde in als de volgkracht van je toonarm.
- Lijn de cartridge goed uit.
- Stel de toonarm iets te hoog af.
Een platenspeler die niet goed gekalibreerd is kan je platen laten klinken alsof ze niet goed gestemd zijn. Een niet afgestelde platenspeler kan een ander leuk effect geven, maar je platen klinken dan niet zoals het origineel. Uiteindelijk zijn platenspelers ontzettend gevoelig en kan een kleine aanpassing al erg van invloed zijn op de geluidskwaliteit.
Voor het lezen/kijken van de video in dit artikel is het belangrijk om erg zorgvuldig en voorzichtig te zijn. Onderdelen van je platenspeler kunnen erg breekbaar zijn.
Waar plaats je een platenspeler in?
Voordat we ingaan op het afstellen van verschillende onderdelen van je platenspeler, gaan we eerst een goede plek hiervoor vinden. De positie van je platenspeler kan namelijk van invloed zijn op de prestaties.
Zorg er allereerst voor dat hij op een vlak plateau staat zonder trillingen. Die trillingen hoeven maar nauwelijks aanwezig te zijn, maar kunnen wel van invloed zijn. Een platenspeler op een betonnen vloer zetten zal geen probleem zijn, maar een vloer van hout zou ik vermijden. Een vloer kan namelijk al snel trillingen bevatten als mensen erop lopen. Het meest ideale is om je platenspeler op te hangen aan de muur.
Zet je platenspeler waterpas
Het plateau waarop je je platenspeler zet wordt vaak over het hoofd gezien. Dit is echter essentieel voor een vlotte en nauwkeurige werking van je platen. Het verkeerd neerzetten van je platenspeler kan voor problemen zorgen met het geluid van je platenspeler. Je platenspeler op de juiste manier neerzetten is vrij eenvoudig.
Je gebruikt simpelweg een waterpas om te meten in hoeverre je platenspeler op een gelijke ondergrond staat. Je wil dus voorkomen dat je platenspeler op een schuine tafel staat, want dan staat de platenspeler zelf ook schuin. Vandaar dat je bij sommige platenspelers de voetjes kunt verstellen zodat hij helemaal recht staat.
Gebruik een waterpas om te meten in hoeverre je platenspeler op een gelijke ondergrond staat.
Platenspeler arm afstellen
De toonarm van je platenspeler afstellen is op de 3 momenten van belang: als je hem voor het eerst gebruikt, na het verplaatsen van het apparaat of na het vervangen van het element. Je kunt de arm van je platenspeler kalibreren door een contragewicht* achter het draaipunt te verplaatsen. Dit leidt tot de ideale volgkracht van de stylus op de plaat. De volgkracht wordt meestal ingesteld tussen de 1.5 en 2 gram. Je kunt dit gewicht dus als uitgangspunt nemen. Om door te gaan met het afstellen van de perfecte naalddruk kun je de onderstaande stappen volgen:
- Ontgrendel en maak de toonarm van de armsteun los.
- Verplaats het contragewicht zodat de arm horizontaal in evenwicht komt.
- Lijn de schaalverdeling bij het contragewicht uit op stand nul, zonder het contragewicht aan te raken.
- Positioneer en vergrendel de toonarm op de armsteun.
Je kunt het gewicht ook op een andere waarde instellen. Met een beetje experimenteren kan je een beter geluid krijgen. Alhoewel het beste is om toch binnen de geadviseerde waarde te blijven, zoals hierboven is vermeld. Mocht het geluid dof zijn dan kan het zijn dat je hem te zwaar hebt afgesteld.
Bron: i.imgur.com
Je toonarm lichter instellen kan slijtage tegengaan, maar te licht betekent dat de platengroeven beschadigen doordat de cartridge misloopt. Je kunt hem dus beter net iets te zwaar afstellen dan te licht. De punt van de stylus zit dan stabieler in de groef van de plaat, produceert minder vervorming en veroorzaakt minder schade.
*Contragewicht = tegengewicht
Pas de anti-skating kracht aan
Tijdens het gebruiken van een platenspeler oefent de binnenzijde van de groef druk uit op de naald. Dit fenomeen wordt ‘skating’ genoemd. Om dit te voorkomen heb je een aparte knop, namelijk de anti-skating knop. De afstelwaarde van de anti-skating, in grammen, is hetzelfde als die van het afstellen van de toonarm. Dus mocht het afstellen van de toonarm (naalddruk) 2 gram zijn, dan stel je dit ook in voor de anti-skatingwaarde. Op de afbeelding hieronder kun je goed zien waar de anti-skating op een platenspeler zit.
Bron: www.fransvaneeckhout.be
Cartridge uitlijnen
Het kan zijn dat de cartridge nog niet is gemonteerd. De meeste cartridges worden met kleine bouten vastgezet. Deze kun je makkelijk verliezen dus pas daar op. Zodra je deze hebt gemonteerd moet je de dunne, kwetsbare armdraden op de cartridge aansluiten. Ze beschikken over een keurcode waardoor je ze op de juiste manier kunt bevestigen. Let erop dat deze draden makkelijk te beschadigen zijn en je hier zeer waarschijnlijk een tang voor nodig hebt.
De volgende stap is om de cartridge uit te lijnen. Hier heb je ongeveer een meter voor nodig. Het idee is om het patroonlichaam recht op de lijnen te krijgen terwijl het styluspunt op elk punt wordt geplaatst. Dit kan even duren, maar zodra de cartridge goed is uitgelijnd zal de bovenkant van de stylus in de juiste hoek in de plaatgroef zitten. Zo krijg je minder vervorming in je geluid en verminder je de slijtage aan je platen. Neem hier voldoende tijd voor, aangezien een kleine aanpassingen al grote gevolgen kan hebben op de kwaliteit van het geluid.
De armhoogte van je platenspeler afstellen
Bij platenspelers van een hoge kwaliteit kan de gebruiker de hoogte van de toonarm afstellen. De arm wordt meestal parallel met een plaat ingesteld. Alhoewel soms een cartridge een bepaalde voorkeur kan hebben. Over het algemeen krijg je een helder geluid als de arm te hoog staat ingesteld. Je krijgt het tegenovergestelde als de arm te laag staat ingesteld.
Aan de hand van de draaiknop kun je het gewicht bepalen. Staat hij te licht ingesteld, dan richt de toonarm van de platenspeler naar boven. Draai in dit geval aan de knop om het gewicht verder te verhogen, totdat de toonarm weer helemaal recht en horizontaal zweeft. Als de toonarm te zwaar staat ingesteld hangt hij naar beneden. Draai de hele draaiknop om het gewicht hiervan aan te passen. Er zijn namelijk meerdere knoppen die je kunt draaien op deze draaiknop. In de video onderaan dit artikel is dit duidelijk te zien.
Toonhoogte corrigeren
Op sommige platenspelers die zijn uitgerust met een direct-drive mechanisme kun je de afspeelsnelheid of ‘pitch’ afstellen. Denk aan platenspelers voor DJ’s die vaak over zo’n toonhoogteregeling beschikken. Om dit af te stellen kun je een stroboscoop* gebruiken die is gekalibreerd op 60 hertz en een speciaal daarvoor gemaakte schijf. Hierdoor beweegt de toonhoogteregeling heen en weer totdat de op de schijf getekende balken onder het licht van de stroboscoop* zijn uitgelijnd.
*Stroboscoop = een instrument waarmee de beweging van een object schijnbaar kan worden stilgezet.
Bron: www.lpspeler.nl
In het verleden was het gebruikelijk om deck, cartridges en armen los te kopen en onderling met elkaar te mixen. Tegenwoordig hebben we de neiging om in plaats daarvan ze als pakketten in één keer te bestellen. Arm- en patroonaanpassingen worden meestal samen gedaan.
Sommige aanpassingen aan je platenspeler kunnen best complex zijn en mogen alleen uitgevoerd worden door mensen met enige ervaring. Tijdens het aftsellen van je platenspeler kunnen er problemen opdoen, waardoor je platenspeler onbruikbaar kan worden.
Hoe maak je je platenspeler schoon?
Het schoonmaken van je platenspeler helpt ook voor een betere prestatie. Vandaar dat dit ook bij het instellen van je platenspeler hoort. Om je platenspeler schoon te maken kun je een paar schoonmaakartikelen gebruiken:
- Een koolstofvezeldoek
- Een microvezeldoek
- Schoonmaakalcohol
- Smeermiddel
Zodra je je schoonmaakmiddelen klaar hebt liggen kun je beginnen door simpelweg de stylus op te tillen en een plaat rond te draaien. Tegelijkertijd kun je je koolstofvezeldoek gebruiken om opgehoopt stof en statische lading te verwijderen.
Nadat je plaat grondig is geborsteld kun je ontsmettingsalcohol met een microvezeldoek in cirkelvormige bewegingen rond de plaat gebruiken. Zo krijg je een diepere reiniging in de groeven van je plaat. Zorg ervoor dat je je stylus ook goed afveegt met een microvezeldoekje. Terwijl je platen afspeelt kan er namelijk stof ophopen.
Met microvezeldoekjes kan je een platenspeler schoonmaken zonder schade toe te brengen.
Het gebruik van een microvezeldoekje is belangrijk, omdat je hiermee voorkomt dat er pluisjes achterblijven. Op den duur kunnen die pluisjes zowel schadelijk zijn voor je platenspeler als je platen. Vermijd dus het gebruik van kartoenen doekjes of doekjes van een andere soort stof.
Alles wat hierboven wordt beschreven kan best vaag overkomen. Het kan helpen om de uitgebreide video hieronder te kijken. De meneer in de video laat je precies stap voor stap zien hoe je een platenspeler afstelt. Door de verschillende timestamps hieronder kun je eenvoudig door de video heen navigeren. Veel onderdelen in dit artikel worden uitgebreid hier gedemonstreerd.
- Zet je platenspeler op waterpas
- De armhoogte van je platenspeler afstellen
- Platenspeler arm afstellen
- Pas de anti-skating kracht aan
- Cartridge uitlijnen
Laat ons weten wat je van het artikel vond. Heb je een vraag of opmerking? Neem dan contact met ons op.
